ไก่ขัน

มาอยู่บ้านใหม่ที่ จ.นนทบุรีได้ยินไก่ขัน รอบๆหมู่บ้านทั้งวัน   จึงขอเเล่าเรื่องไก่ขันหน่อยครับ เมื่อครั้งผมยังเป็นเด็กอยูบ้านอก   ยามรุ่งถึงเช้าจะได้ยินเสียงไก่ขันปลุกทุกวัน เพราะยังไม่มีนาฬิกา  

บ้านไหนมีนาฬิกาแสดงว่าเป็นบ้านข้าราชการ หรือเป็นผู้มีฐานะดี บ้านเดิมผมอยู่ไม่ไกลทะเลเท่าไหร่แต่ก็ไม่เคยออกไปดู เพราะขี้เกียจ กลัวผีด้วยเพราะมันมืดมากๆไฟฟ้าไม่มี   บ้านผม อ.ระโนดสงขลาสมัยนั้น ทุกบ้านมักจะมีไก่ มีวัว มีตัวใดตัววหนึ่งบ้านใครขันขึ้นมา   ไก่วัยรุ่น จะขันตามกันเป็นทอดๆ อาจมีไก่แก ไ่กหนุ่มใหญ่ขันสอดขึนมาบ้างเป็นบางครั้ง  เป็นไก่บ้านหรือพันธ์ไก่ชนทั้งนั้นนะครับที่ขัน ไก่พันธ์เนื้อของบริษัทซีพีไม่รู้ว่าขันได้หรือเปล่า ผมก็ไม่ได้สังเกตุ

ผมก็ไม่รู้ว่าความหมายคืออะไร พวกเขาสอนหรือฝึกงานกันก็ไม่รู้เหตุที่เลี้ยงไก่กันทุกบ้านคิดว่าคงมีไว้กิน หรือเพื่ออะไรก็แล้วแต่ๆมีอย่างหนึ่งคือพ่อบ้านมักจะชอบชนไก่ ชอบชนวัว เมื่อเสร็จหน้านา เมื่อก่อนทำนาปีละครั้งเสร็จหน้านาก็มีเรื่องบรรเทิงอย่างเดียว บางท่านเป็นนักปราชญ์ก็ได้ คิดค้นพัตนางานศิลปทั้งหลายไว้เป็นอารยธรรมชาวนาเป็นส่วนใหญ่เพราะมีเวลาว่าง  พวกชาวสวนยางมักไม่ค่อยมีเรื่องราวมากมาย เพราะยางตัดได้ทุกวันหากฝนไม่ตก  จึงเป็นเรื่องต้องหาตังค์ไม่มีเวลาจะมายุ่งกับงานศิลป์เท่าไหร่ 

เสียงไก่ขันตอนเด็กๆจะขันให้ตายยังไง ได้ยินมั่งไม่ได้ยินมั่งแล้วก็หลับต่อเพราะคววามเคยชิน  ต้องรอพ่อแม่หรือยายปลุกอยู่ดี   ไก่ขันเอาแน่เอานอนไม่ค่อยได้  ส่วนใหญ่ขันตอนตี ๓ ตี ๔แต่บางทีก็ขันแต่ตี ๑ (สังเกตทีหลังตอนมีนาฬิกาแล้ว) ถามยายว่าทำไมมันขันเร็ว   ตอนนั้นยายบอกว่า ไก่ขันเร็วเพราะน้ำขึ้นและมีสาเหตุมาเพราะข้างขึ้นข้างแรมด้วย สรุปว่าจะเอาเสียงไก่เป็นเสียงปลุกคงได้แต่สมัยนั้น  สมัยนี้ใช้ไม่ได้แน่นอนครับ เพราะธุระตอนไหนก็ตอนนั้นนาฬิกาดีกว่า

คนดังที่เชี่ยวชาญเรื่องไก่ชนในเมืองไทยสมัยผมเริ่มจะเป็นหนุ่ม ก็มี คุณครู ชิงชัย มงคลธรรม สส.กาฬสิน กับ คุณเสนาะ เทียนทอง สส.สระแก้วและคนที่ดังกว่าเพื่อน คือแอ๊ด คาราบาว ดังกว่าเพราะเป็นศิลปิน  แต่เพลงไก่ชน นี่พี่สีเผือกออกมาก่อนพี่แอ๊ดจะหันมาเลี้ยงไก่ชน ตั้งแต่สมัยผมยังหนุ่มๆ

มาดูเรื่องไก่ขันที่เคยอ่านเวปไซด์พี่น้องชาวอิสานเขียนไว้ เห็นว่ามีคุณควรแก่การบันทึกไว้ครับ  ลองอ่านดูครับ

ความหมายเมื่อไก่ขัน จากเวปไซด์ออนซอน 
http://www.onsorn.com/forum/index.php?topic=11425.0
« เมื่อ: 06 ตุลาคม 2007 »


คนอิสานสมัยก่อนยังไม่มีนาฬิกาดูเวลาในเวลากลางคืน ก็จะอาศัยดูดาวบนฟ้า เช่น ถ้า " ดาวซ้างฮ่วยงา ดาวปลาฮ่วยเงี่ยง ดาวไก่น้อยพากแม่เมือนอน " ก็แสดงว่าดึกมากแล้ว คือดึกเกินเวลาเที่ยงคืนไปแล้ว ส่วนคนที่นอนอยู่ในห้องนอน ก็อาศัยฟังเสียงไก่ขันบอกยามดังนี้

1.ไก่ขันกก คือไก่ขันครั้งแรกในเวลากลางคืน ซึ่งไก่จะขันครั้งแรกหรือขันกกทุกคืนในเวลาระหว่างเที่ยงคืนถึงตีหนึ่ง ไม่ว่าวันนั้นจะเดือนมืดหรือเดือนหงาย

2.ไก่ขันกลาง เป็นเสียงไก่ขันครั้งที่สองของแต่ละคืน ซึ่งจะตกเวลา 02.30น. ถึง 03.00น.

ลักษณะเสียงไก่ขันในยามขันกก และยามขันกลาง ไก่จะขันอยู่ประมาณตัวละ 2 - 3 ครั้งติดต่อกัน แล้วทุกตัวจะหยุดขัน

br 

3 .ไก่ขันซั้น เป็นเสียงไก่ขันครั้งที่สามของแต่ละคืน ซึ่งจะตกเวลา 04.00 - 0430 น.

ลักษณะเสียงไก่ขันซั้นแต่ละตัวจะขันถี่กระชั้นติดต่อกันเรื่อยๆไม่หยุดเหมือน ขันกก และขันกลาง

4 .ไก่ขันฮวย เป็นไก่ขันต่อเนื่องจากไก่ขันซั้น ซึ่งจะตรงกับเวลา 05.00 น.เสียงไก่ขันจะขันต่อเนื่องกันไปอย่างเว้นเป็นระยะไปจนถึงสว่าง

แต่ถ้าไก่ขัน ตอนหัวค่ำเวลาประมาณ 06.30 - 20.00 น. แสดงว่าสาวในชุมชนนั้นๆหรือ สาวๆในคุ้มนั้นที่มีบ้านเรือนอยู่ในระแวกที่ไก่ขัน เวลา 06.30 - 20.00 น. จะท้องไม่มีพ่อ หรือจะท้องก่อนวัยอันควร หรือชิงสุกก่อนห่ามนั่นเอง

คลิปการต่อไก่ ประเทศไหนไม่รู้ การต่อไก่ หรือต่อนกนี่ ไม่เคยทำไม่เคยศึกษา  ดูแล้วก็เพลินดี วิถีชาวบ้านแบบเดิมๆครับ